Eigenschappen en Functies
IJzer is een essentieel mineraal dat een cruciale rol speelt in verschillende lichaamsfuncties:
- Zuurstoftransport: Het maakt deel uit van hemoglobine in rode bloedcellen, wat essentieel is voor het transport van zuurstof in het lichaam.
- Enzymatische Functies: IJzer is een component van enzymen zoals catalase en cytochroom, die betrokken zijn bij de stofwisseling.
- DNA Synthese: Cellen hebben ijzer nodig voor de aanmaak van DNA, wat bijdraagt aan groei en ontwikkeling.
- Neurotransmitter Productie: IJzer is essentieel voor de productie van neurotransmitters zoals dopamine en serotonine.
Risicogroepen voor IJzertekort
IJzertekort komt vaak voor bij bepaalde risicogroepen:
- Zwangeren
- Kinderen in de groei
- Menstruerende vrouwen
- Vegetariërs
- Sporters
Voedingsbronnen van IJzer
IJzer komt in twee vormen in voeding voor:
- Heemijzer: Vooral aanwezig in rood vlees, vis en gevogelte, en wordt goed opgenomen door het lichaam.
- Niet-heemijzer: Aanwezig in bonen, gedroogd fruit, graanproducten en bladgroenten, maar wordt minder goed opgenomen.
Advies voor Vegetariërs en Niet-Vegetariërs
- Vegetariërs: Vanwege de lagere opname van niet-heemijzer uit plantaardige bronnen, wordt suppletie met ijzerbisglycinaat aanbevolen.
- Niet-Vegetariërs: Consumptie van runderlever wordt aanbevolen vanwege de hoge biologische beschikbaarheid van heemijzer.
IJzersuppletie
- IJzerbisglycinaat: Dit is een zeer goed opneembare vorm van ijzer, gebonden aan twee moleculen glycine. Het is mild voor de maag en veroorzaakt minder vaak constipatie.
- Doseringsadvies:
- Bij ijzergebreksanemie: maximaal 125 mg/dag.
- Onverklaarde vermoeidheid bij premenopauzale vrouwen: maximaal 80 mg/dag.
- Tijdens zwangerschap: 25-30 mg/dag, bij anemie 60-120 mg/dag.
Tekenen van IJzertekort
- Vermoeidheid
- Anemie: Symptomen zijn onder andere moeheid, zwakte, koude ledematen, bleekheid, verminderde inspanningstolerantie, hoofdpijn, hartkloppingen, duizeligheid, verminderde weerstand en pijn op de borst.
- Risico op Osteoporose
Indicaties voor IJzersuppletie
- IJzergebreksanemie: Aangetoond in bloed met lage hemoglobine en serumferritinespiegel.
- Anemie door chronische ziekte: Met verstoorde inbouw van ijzer in hemoglobine.
- Onverklaarde vermoeidheid bij premenopauzale vrouwen: Met een lage serumferritinespiegel zonder bloedarmoede.
- Verhoogde ijzerbehoefte tijdens de zwangerschap.
- Verlaagde ijzerstatus bij hypothyreoïdie.
Interacties en Contra-indicaties
- Medicatie-interacties: IJzer kan de opname van medicijnen zoals methyldopa, levodopa, levothyroxine en bepaalde antibiotica verminderen. Neem ijzer niet gelijktijdig met deze medicijnen.
- Voedingsinteracties: Calcium kan de ijzerabsorptie verlagen; vitamine C verhoogt de opname van ijzer.
- Contra-indicaties: Levercirrose en hemachromatose (ijzerstapeling).
Veiligheid en Bijwerkingen
- Veilige inname: IJzersuppletie is veilig in de aangegeven doseringen gedurende een beperkte tijd.
- Bijwerkingen van overmatige inname: Misselijkheid, overgeven, buikpijn en diarree.
- Opslag en gebruik: Bewaar ijzersupplementen buiten bereik van kinderen vanwege de toxiciteit bij hoge inname.
Conclusie
IJzer is essentieel voor verschillende lichaamsfuncties, en een tekort kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Het is belangrijk om risicogroepen in de gaten te houden en zo nodig ijzersupplementen te gebruiken, bij voorkeur in goed opneembare vormen zoals ijzerbisglycinaat, onder begeleiding van een arts.
Voor meer informatie, bezoek https://www.orthokennis.nl/nutrienten/ijzer